به گزارش مشرق، یکی از استادان حوزه اخلاق تاکید می کند: نخستین شرط به کمال رسیدن انسان دوری از محرمات و گناهان است تا با توجه به زمینهای که خداوند در وجود فرزندان حضرت آدم (س) قرار داده است، بتواند صلاحیت و شایستگی جذب صفات الهی را پیدا کند.
آیت الله مرتضی تهرانی، استاد اخلاق و برادر آیت الله مجتبی تهرانی که کمتر اهل مصاحبه است، در گفت و گو با شفقنا (پایگاه بین المللی همکاری های خبری شیعه) درباره چگونگی به کمال رسیدن انسان بیان می کند: صحبت خود را از ابتدای خلقت بشر و برحسب نص صریح قرآن آغاز میکنم، آن جا که فرشتگان به خدای متعال عرض کردند، چیزی که خلق کردهای در زمین فساد میکند و خداوند فرمود، من قصد دارم چیزی خلق کنم که در زمین خلیفه و جانشین من باشد. بدان معنا که به اراده و خواست من اوصاف الهی پیدا کند و شما از آن چیزی نمیدانید. پس از آن، فرشتگان سکوت اختیار کردند.
این استاد اخلاق، خلیفه اللهی یا به کمال رسیدن انسان را نیازمند زمینه و آمادگی می داند که یک مساله واقعی و در دین اسلام غیرقابل انکار است و نخستین شرط به کمال رسیدن انسان را دوری از محرمات و گناهان عنوان می کند تا با توجه به زمینهای که خداوند در وجود فرزندان حضرت آدم (س) قرار داده است، بتواند صلاحیت و شایستگی جذب صفات الهی را پیدا کند.
آیت الله تهرانی معتقد است: اگر یک انسان با تقوا و یک انسان بیتقوا هر دو پای صحبت امامی بنشینند، چون زمینه دل و روح انسان با تقوا، پاکیزه و مطهر است، حقایق را به شکل مطلوب و مناسبی جذب خود می کند. در حالی که انسان بیتقوای آلوده، موفق به این مهم نمی شود. حتی انسان، اگر حقایق الهی که ما نام فرهنگ اسلامی بر آن میگذاریم را نگیرد، به آن جایی که خداوند متعال، او را برای آن جا، خلق کرده است، نمیرسد.
این استاد اخلاق، شیعه را گروهی می داند که به خاطر سروکار داشتن با انسان های کاملی نظیر ائمه (ع) از نظر زمینه و آمادگی از سایر مسلمین جلوتر هستند و می افزاید: وقتی علمای شیعه مطالبی را در حوزه اخلاق یا در امور اجتماعی و... بیان می کنند با قال صادق (ع) یا قال باقر (ع) بیان میکنند، در حالی که سایر برادران دینی ما آن زمان که بعد از غدیرخم از دامن حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) دست کشیدند، متأسفانه دست خود را از این نعمت الهی نیز کوتاه کردند و آن جا بود که از این سفره غنی فاصله گرفتند.
او با بیان یک روایت تاریخی ادامه می دهد: "ابوحنیفه به حضرت امام صادق (ع) عرض کرد، من 15 روایت بیشتر از رسول خدا (ص) ندارم و با همان 15 روایت است که یک سری از مسلمین را رهبری می کنم. حضرت خطاب به وی فرمود، پس این همه احکام مورد نیاز مردم را از کجا میآوری؟ ابوحنیفه پاسخ داد با قیاس و استحسان جواب آنها را میدهم." یعنی از خودم میگویم و این از خودم میگویم یعنی اینکه از خداوند نمیگویم.
مرتضی تهرانی که سابقه شاگردی مرحوم آیت الله العظمی بروجردی را در کارنامه دوران تحصیل و تلمذ خود دارد در ادامه با گرامیداشت یاد و خاطره آن مرجع تقلید به بیان مطلبی از قول ایشان می پردازد و می گوید: زمانی که من در درس مرحوم آیت الله بروجردی بودم، ایشان به نقل از امام صادق (ع) فرمود، آن چه خاندان ما به عنوان حکم نقل میکنند، تماما از پدرانمان است تا جایی که به رسول اکرم (ص) میرسد و در حق آن بزرگوار هم خداوند فرموده: «وَ ما یَنطِقُ عَلی الهوی اِن هُوَ اِلی وَحیُ الیُوحاً.»
این استاد اخلاق تاکید می کند: اگر آگاهیهای معنوی و روحی ما منتهی به حق تعالی نشود، پشیزی ارزش ندارد.
آیت الله تهرانی درمورد شاخصه های شیعیان به نسبت سایر فرق اسلامی می گوید: ویژگی ای که شیعه به نسبت سایر فرق اسلامی دارد، این است که ادعا میکند آن چه از معنویات دارد، همه از این خاندان 14 نفری است که ایشان از جدشان و جدشان از حق تعالی گرفته است و شیعه به هیچ عنوان با اهل سنت دشمنی ندارد.
او در ادامه روایت تاریخی دیگری را از خصایص اخلاقی حضرت امام هادی (ع) بیان می کند که بر شیعیان لازم می داند از آنها درس گرفته و بدآن عمل کنند و می گوید: شخصی به نام "ابو دعامه" آمد خدمت امام هادی (ع) که آقا، من شنیدم شما در بستر بیماری هستید، آمدم تا از شما عیادتی کنم، حضرت تشکر کردند و بعد فرمودند، ابو دعامه به خاطر این عیادت، تو حقی بر من پیدا کردی، از این رو بر من واجب شده است تا این حق تو را ادا کنم و در واقع، بدهی ام را پرداخت کنم. سپس حضرت فرمودند، من نقل میکنم از پدرم که پدرم از پدر بزرگوارشان نقل کردند تا میرسد به رسول اکرم (ص) که فرمودهاند "ایمان به حق تعالی حقیقتی است در باطن انسان کامل که روح انسان تعظیم کرده است آن ایمان را و..." لذا ما عرض میکنیم، مومن واقعی آن کسی است که به سمت حرام نمیرود.
این استاد اخلاق یادآور می شود: کارهای مومن، تصدیق میکند که در باطن او نیرویی هست که آن را از ارتکاب به گناه باز می دارد و او را به درستکاری وادار میکند.
آیت الله تهرانی اظهار می کند: اگر مومنی، معیار ایمان را حدیث یاد شده قرار دهد، بدون تردید، آن ایمان در هر کجایی که باشد، بهترین زمینه را بر صاحب خود به وجود میآورد تا شخص مومن، طبق روایت، حرف خوب را از بد تشخیص دهد.
او در ادامه به نقل روایتی از امام صادق (ع) می پردازد: امام صادق (ع) فرمودند، "شیعیان حقیقی بین حرفهای ما و حرفهایی که مخالفان ما گفتند، فرق میگذارند، آن هم نه از روی سلسله سند بلکه آن را استشمام میکنند." ببینید در واقع شیعیان حقیقی گفتار و سند ندارند ولی حضرت میفرمایند، شیعیان ما کسانی هستند که روایت را تا میبینند، میفهمند که از جانب ماست یا مخالفانمان. حال این زمینه که پیدا شد، زمینه خلیفه اللهی نیز پیدا میشود. در واقع، آن انگیزه و هدفی می شود که خداوند تعالی در خلقت بشر و آدمی داشته است. همان که به ملائکه فرمود، من میخواهم چیزی را خلق کنم که شماها نمیدانید.
آیت الله تهرانی در ادامه درباره فعالیت شفقنا می گوید: اگر چنانچه انگیزه شفقنا نیز این باشد که فرهنگ ائمه (ع) را در بین کسانی که ادعا می کنند شیعه واقعی هستند، تبلیغ و ترویج کند، بسیار با ارزش و پر اهمیت است. شفقنا باید بتواند فرهنگ اهل بیت (ع) را به درستی پیاده کند. این مهم نیز میسر نمی شود، مگر اینکه به هر شکلی بتوانیم، مردم را به جای مجله یا کتابهای بیمحتوا خواندن یا دیدن فیلمهای بیمحتوا از تلویزیون، به مطالعه هدفدار و فرمایشات معصومین (ع) ترغیب کنیم تا با فرهنگ آن بزرگواران آشنا شوند، از آن رو که آشنایی با فرهنگ آن بزرگواران، گسترش تشیع واقعی در جهان اسلام را به همراه دارد.
این استاد اخلاق، اکتساب بهترین اخلاق و ادب را پیروی از فرهنگ اهل بیت (ع) می داند و تاکید می کند: با فراگیری فرهنگ ایشان، میتوانیم بهترین اخلاق و ادب را دارا شویم؛ به عنوان نمونه جا دارد بار دیگر روایت امام هادی (ع) را بیان کنم که ببینید کرامت انسانی ایشان تا چه اندازه بالاست که یک احوالپرسی او را مدیون میکند تا دینش را به دیگری ادا کند. حال ما تلنگری به خود بزنیم و ببینیم که در برابر این همه خیر و محبت که از دیگران میبینیم چگونه برخورد میکنیم.
آیت الله تهرانی با ابراز تاسف از این که ما را از محتوای خلیفه الهی و امامت دور نگه داشتهاند، می گوید: باید دوباره به فرهنگ ائمه (ع) بازگردیم که اگر راهی جز این برای انسان کامل و خلیفه الله شدن وجود داشت، حق تعالی، غیر از این را نیز بیان میفرمود.
این استاد اخلاق، پیروی از آداب اهل بیت (ع) را بهترین راه برای به کمال رسیدن انسان، عنوان می کند و ادامه می دهد: مطالعه با تأمل و عمل به کتاب "منتهی الآمال" بهترین راه برای پی بردن به شاخصهها و ویژگیهای آداب و فرهنگ اهل بیت (ع) و همچنین بازگشت انسان به اخلاق حسنه است.
آیت الله مرتضی تهرانی، استاد اخلاق و برادر آیت الله مجتبی تهرانی که کمتر اهل مصاحبه است، در گفت و گو با شفقنا (پایگاه بین المللی همکاری های خبری شیعه) درباره چگونگی به کمال رسیدن انسان بیان می کند: صحبت خود را از ابتدای خلقت بشر و برحسب نص صریح قرآن آغاز میکنم، آن جا که فرشتگان به خدای متعال عرض کردند، چیزی که خلق کردهای در زمین فساد میکند و خداوند فرمود، من قصد دارم چیزی خلق کنم که در زمین خلیفه و جانشین من باشد. بدان معنا که به اراده و خواست من اوصاف الهی پیدا کند و شما از آن چیزی نمیدانید. پس از آن، فرشتگان سکوت اختیار کردند.
این استاد اخلاق، خلیفه اللهی یا به کمال رسیدن انسان را نیازمند زمینه و آمادگی می داند که یک مساله واقعی و در دین اسلام غیرقابل انکار است و نخستین شرط به کمال رسیدن انسان را دوری از محرمات و گناهان عنوان می کند تا با توجه به زمینهای که خداوند در وجود فرزندان حضرت آدم (س) قرار داده است، بتواند صلاحیت و شایستگی جذب صفات الهی را پیدا کند.
آیت الله تهرانی معتقد است: اگر یک انسان با تقوا و یک انسان بیتقوا هر دو پای صحبت امامی بنشینند، چون زمینه دل و روح انسان با تقوا، پاکیزه و مطهر است، حقایق را به شکل مطلوب و مناسبی جذب خود می کند. در حالی که انسان بیتقوای آلوده، موفق به این مهم نمی شود. حتی انسان، اگر حقایق الهی که ما نام فرهنگ اسلامی بر آن میگذاریم را نگیرد، به آن جایی که خداوند متعال، او را برای آن جا، خلق کرده است، نمیرسد.
این استاد اخلاق، شیعه را گروهی می داند که به خاطر سروکار داشتن با انسان های کاملی نظیر ائمه (ع) از نظر زمینه و آمادگی از سایر مسلمین جلوتر هستند و می افزاید: وقتی علمای شیعه مطالبی را در حوزه اخلاق یا در امور اجتماعی و... بیان می کنند با قال صادق (ع) یا قال باقر (ع) بیان میکنند، در حالی که سایر برادران دینی ما آن زمان که بعد از غدیرخم از دامن حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) دست کشیدند، متأسفانه دست خود را از این نعمت الهی نیز کوتاه کردند و آن جا بود که از این سفره غنی فاصله گرفتند.
او با بیان یک روایت تاریخی ادامه می دهد: "ابوحنیفه به حضرت امام صادق (ع) عرض کرد، من 15 روایت بیشتر از رسول خدا (ص) ندارم و با همان 15 روایت است که یک سری از مسلمین را رهبری می کنم. حضرت خطاب به وی فرمود، پس این همه احکام مورد نیاز مردم را از کجا میآوری؟ ابوحنیفه پاسخ داد با قیاس و استحسان جواب آنها را میدهم." یعنی از خودم میگویم و این از خودم میگویم یعنی اینکه از خداوند نمیگویم.
مرتضی تهرانی که سابقه شاگردی مرحوم آیت الله العظمی بروجردی را در کارنامه دوران تحصیل و تلمذ خود دارد در ادامه با گرامیداشت یاد و خاطره آن مرجع تقلید به بیان مطلبی از قول ایشان می پردازد و می گوید: زمانی که من در درس مرحوم آیت الله بروجردی بودم، ایشان به نقل از امام صادق (ع) فرمود، آن چه خاندان ما به عنوان حکم نقل میکنند، تماما از پدرانمان است تا جایی که به رسول اکرم (ص) میرسد و در حق آن بزرگوار هم خداوند فرموده: «وَ ما یَنطِقُ عَلی الهوی اِن هُوَ اِلی وَحیُ الیُوحاً.»
این استاد اخلاق تاکید می کند: اگر آگاهیهای معنوی و روحی ما منتهی به حق تعالی نشود، پشیزی ارزش ندارد.
آیت الله تهرانی درمورد شاخصه های شیعیان به نسبت سایر فرق اسلامی می گوید: ویژگی ای که شیعه به نسبت سایر فرق اسلامی دارد، این است که ادعا میکند آن چه از معنویات دارد، همه از این خاندان 14 نفری است که ایشان از جدشان و جدشان از حق تعالی گرفته است و شیعه به هیچ عنوان با اهل سنت دشمنی ندارد.
او در ادامه روایت تاریخی دیگری را از خصایص اخلاقی حضرت امام هادی (ع) بیان می کند که بر شیعیان لازم می داند از آنها درس گرفته و بدآن عمل کنند و می گوید: شخصی به نام "ابو دعامه" آمد خدمت امام هادی (ع) که آقا، من شنیدم شما در بستر بیماری هستید، آمدم تا از شما عیادتی کنم، حضرت تشکر کردند و بعد فرمودند، ابو دعامه به خاطر این عیادت، تو حقی بر من پیدا کردی، از این رو بر من واجب شده است تا این حق تو را ادا کنم و در واقع، بدهی ام را پرداخت کنم. سپس حضرت فرمودند، من نقل میکنم از پدرم که پدرم از پدر بزرگوارشان نقل کردند تا میرسد به رسول اکرم (ص) که فرمودهاند "ایمان به حق تعالی حقیقتی است در باطن انسان کامل که روح انسان تعظیم کرده است آن ایمان را و..." لذا ما عرض میکنیم، مومن واقعی آن کسی است که به سمت حرام نمیرود.
این استاد اخلاق یادآور می شود: کارهای مومن، تصدیق میکند که در باطن او نیرویی هست که آن را از ارتکاب به گناه باز می دارد و او را به درستکاری وادار میکند.
آیت الله تهرانی اظهار می کند: اگر مومنی، معیار ایمان را حدیث یاد شده قرار دهد، بدون تردید، آن ایمان در هر کجایی که باشد، بهترین زمینه را بر صاحب خود به وجود میآورد تا شخص مومن، طبق روایت، حرف خوب را از بد تشخیص دهد.
او در ادامه به نقل روایتی از امام صادق (ع) می پردازد: امام صادق (ع) فرمودند، "شیعیان حقیقی بین حرفهای ما و حرفهایی که مخالفان ما گفتند، فرق میگذارند، آن هم نه از روی سلسله سند بلکه آن را استشمام میکنند." ببینید در واقع شیعیان حقیقی گفتار و سند ندارند ولی حضرت میفرمایند، شیعیان ما کسانی هستند که روایت را تا میبینند، میفهمند که از جانب ماست یا مخالفانمان. حال این زمینه که پیدا شد، زمینه خلیفه اللهی نیز پیدا میشود. در واقع، آن انگیزه و هدفی می شود که خداوند تعالی در خلقت بشر و آدمی داشته است. همان که به ملائکه فرمود، من میخواهم چیزی را خلق کنم که شماها نمیدانید.
آیت الله تهرانی در ادامه درباره فعالیت شفقنا می گوید: اگر چنانچه انگیزه شفقنا نیز این باشد که فرهنگ ائمه (ع) را در بین کسانی که ادعا می کنند شیعه واقعی هستند، تبلیغ و ترویج کند، بسیار با ارزش و پر اهمیت است. شفقنا باید بتواند فرهنگ اهل بیت (ع) را به درستی پیاده کند. این مهم نیز میسر نمی شود، مگر اینکه به هر شکلی بتوانیم، مردم را به جای مجله یا کتابهای بیمحتوا خواندن یا دیدن فیلمهای بیمحتوا از تلویزیون، به مطالعه هدفدار و فرمایشات معصومین (ع) ترغیب کنیم تا با فرهنگ آن بزرگواران آشنا شوند، از آن رو که آشنایی با فرهنگ آن بزرگواران، گسترش تشیع واقعی در جهان اسلام را به همراه دارد.
این استاد اخلاق، اکتساب بهترین اخلاق و ادب را پیروی از فرهنگ اهل بیت (ع) می داند و تاکید می کند: با فراگیری فرهنگ ایشان، میتوانیم بهترین اخلاق و ادب را دارا شویم؛ به عنوان نمونه جا دارد بار دیگر روایت امام هادی (ع) را بیان کنم که ببینید کرامت انسانی ایشان تا چه اندازه بالاست که یک احوالپرسی او را مدیون میکند تا دینش را به دیگری ادا کند. حال ما تلنگری به خود بزنیم و ببینیم که در برابر این همه خیر و محبت که از دیگران میبینیم چگونه برخورد میکنیم.
آیت الله تهرانی با ابراز تاسف از این که ما را از محتوای خلیفه الهی و امامت دور نگه داشتهاند، می گوید: باید دوباره به فرهنگ ائمه (ع) بازگردیم که اگر راهی جز این برای انسان کامل و خلیفه الله شدن وجود داشت، حق تعالی، غیر از این را نیز بیان میفرمود.
این استاد اخلاق، پیروی از آداب اهل بیت (ع) را بهترین راه برای به کمال رسیدن انسان، عنوان می کند و ادامه می دهد: مطالعه با تأمل و عمل به کتاب "منتهی الآمال" بهترین راه برای پی بردن به شاخصهها و ویژگیهای آداب و فرهنگ اهل بیت (ع) و همچنین بازگشت انسان به اخلاق حسنه است.